Türk Hukukunda Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi

  Türk Medeni Kanununun 219. maddesi edinilmiş mallara katılma rejimini düzenlemiştir. Evlilik birliği içerisinde öngörülen yasal mal rejimi edinilmiş mallara katılma rejimidir. Eşler evlilik birliği öncesi ve sonrasında herhangi bir mal rejimini seçmedikleri takdirde edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olmaktadırlar. Evliliğin bitmesi ile birlikte edinilmiş mallara katılma rejimine göre tasfiye yapılmaktadır. Eşler evlilik birliği içerisinde edindiği malları ile kişisel malları edinilmiş mallara katılma rejimini kapsamaktadır. Evliliğin bitmesi ile birlikte her eş kişisel mallarını geri almaktadır. 743 sayılı Türk Medeni Kanunu döneminde yasal mal rejimi olarak edinilmiş mallara katılma rejimi kabul edilmediği mal ayrılığı rejimi kabul edildiği bilinmektedir. Yeni Türk Medeni Kanunu ile getirilen ediniliş mallara katılma rejiminin madde gerekçesinde düzenlendiği gibi; evlilik birliği içerisinde eşler arasındaki yasal mal rejiminin “mal ayrılığı” olduğu belirtilmiştir. Evlilik birliği sona erdiğinde, mal ayrılığı rejiminin eşler arasında büyük haksızlıklara yol açtığı, özellikle meslek sahibi kocanın lehine işlediği, ev işlerini yapan ve hatta kocasına mesleğinin icrasında yardımcı olan kadının durumunu hiç nazara almadığı, meslek çevrelerinde ve kamuoyunda ağır eleştirilere uğramıştır.

          Bu sebeple edinilmiş mallara katılma isminde yeni bir mal rejimi düzenlenmiştir. Bu düzenleme ile Türk Medeni Kanunu somut olarak herhangi bir katkısı bulunmasa dahi, özellikle kadının ev işlerini yapması evlilik süresince elde edilen edinilmiş mallar üzerinde, diğer eşe alacak talep edebilme hakkı tanımıştır.

          Yeni Türk Medeni Kanununda edinilmiş mallara katılma rejiminin kapsamında evlilik birliği içerisinde eşlerin kişisel malları ile edinilmiş mallarıdır.

          II. Edinilmiş mallar

Türk Medeni Kanunu madde 219– Edinilmiş mal, her eşin bu mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerleridir.

Bir eşin edinilmiş malları özellikle şunlardır:

1. Çalışmasının karşılığı olan edinimler,

2. Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler,

3. Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar,

4. Kişisel mallarının gelirleri,

5. Edinilmiş malların yerine geçen değerler.

Ayrıca Türk Medeni Kanununda kişisel malların neler olduğu ayrı ayrı düzenlenmiştir.

          III. Kişisel mallar

          1. Kanuna göre

          Türk Medeni Kanunu madde 220– Aşağıda sayılanlar, kanun gereğince kişisel maldır:

1. Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya,

2. Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri,

3. Manevî tazminat alacakları,

4. Kişisel mallar yerine geçen değerler.

          Evlilik birliği öncesinde veya evlilik birliği içerisinde eşler, mal rejimi sözleşmesi yapmak suretiyle bir mesleğin icrası veya işletmenin faaliyeti sebebiyle doğan edinilmiş mallara dahil olması gereken malvarlığı değerlerinin kişisel mal sayılacağını kabul etme hakkına sahiptirler. Mal rejimi sözleşmesi ile kişisel mallarının gelirlerinin edinilmiş mallara dahil edilemeyeceğine de karar verebilirler. Eşler mal paylaşım davalarında bir malın kime ait olduğunu ispat etmek zorundadır. Dava süresince malların hangi eşe ait olduğu ispatlanamadığı takdirde bu durumda mallar eşlerin paylı mülkiyetine göre paylaşıma tabi tutulacaktır.

          Mal paylaşım davalarında en çok tartışma konusu olan husus artık değerdir. Artık değer; edinilmiş mal olarak kabul edilen malın değerinden, o mala ilişkin borçların çıkarılması suretiyle ortaya çıkan değerdir. Boşanma davalarında zina veya hayata karşı kast nedenlerinin bulunması halinde, hâkim takdir hakkını kullanarak hakkaniyete uygun olmak suretiyle kusurlu bulunan eşin artık değerdeki pay oranının azaltılmasına veya kaldırılmasına karar verebilmektedir.

          Türk Medeni Kanunu uyarınca edinilmiş mallar ise; evlilik birliği içerisinde veya öncesinde herhangi bir mal rejimi seçmediklerinde, eşlerin mal rejimi devam ederken karşılığını vererek elde etmiş oldukları malvarlıklarıdır. Edinilmiş mallar şu şekilde örneklerle açıklanmaktadır;

• Çalışma karşılığı edinilen mallar
• Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurumu ve kuruluşların veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler
• Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar
• Kişisel malların gelirleri
• Edinilmiş malların yerine geçen değerler

Avukat Gizem GONCE

Avukat Gizem Gonce

Avukat Gizem Gonce, lise eğitimini Mustafa Elmas Arıcı Anadolu Lisesi’nde tamamladıktan sonra Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde lisans eğitimini tamamlamıştır. Halen Kültür Üniversitesi Özel Hukuk programında Miras Hukuku alanında tez çalışmalarını yürütmektedir. İstanbul Üniversitesi AUZEF Sosyoloji Bölümü’nde eğitimine devam etmektedir.
Uzun yıllar Türkiye’nin önde gelen yerli ve yabancı hukuk bürosu ve şirketlerinde çalışarak birçok hukuki problemin çözümünde tecrübe kazanmıştır. Marsh & McLennanbünyesinde hukuki danışmanlık departmanında stajyer avukat olarak çalışmıştır. Avukatlık ruhsatını 2016 yılında alan Avukat Gizem Gonce, uzun bir süre Deniz Ticaret Hukuku, Şirketler Hukuku, İş Hukuku alanlarında faaliyet gösteren çeşitli hukuk bürolarında avukatlık yapmış olup akabinde Av. Gizem GONCE, Eren& Gonce Hukuk Danışmanlık Bürosu’nun Kurucu Ortağıdır. Çok iyi derecede İngilizce bilmektedir. Uzmanlık alanları; Deniz Ticaret Hukuku, Gayrimenkul Hukuku, İcra ve İflas Hukuku, Sigorta ve Tazminat Hukuku, Fikri ve Sınai Haklar Hukuku, Aile Hukuku ve Ceza Hukuku’dur. Uyuşmazlıkların dava yolu ile çözümünde taraf vekili olarak görev yapmaktadır. İş ve trafik kazaları sonucunda tazminata ilişkin hukuki ihtilafların çözümünde yerli ve yabancı müvekkillere Türk Hukuku ve uluslararası hukuk kapsamında danışmanlık hizmeti vermektedir.Uzlaştırmacılık eğitimini tamamlamış olmakla birlikte aynı zamanda, noterlik belgesi de bulunmaktadır.