Meşru Müdafaa ve Zorunluluk Hali Nedir?

Türk Ceza Kanunu’nun 25. maddesinde ayrıntılı şekilde düzenlenen meşru müdafaa ve zorunluluk hali;

MEŞRU SAVUNMA VE ZORUNLULUK HALİ
Türk Ceza Kanunu madde 25- (1) Gerek kendisine ve gerek başkasına ait bir hakka yönelmiş, gerçekleşen, gerçekleşmesi veya tekrarı muhakkak olan haksız bir saldırıyı o anda hal ve koşullara göre saldırı ile orantılı biçimde defetmek zorunluluğu ile işlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez.

(2) Gerek kendisine gerek başkasına ait bir hakka yönelik olup, bilerek neden olmadığı ve başka suretle korunmak olanağı bulunmayan ağır ve muhakkak bir tehlikeden kurtulmak veya başkasını kurtarmak zorunluluğu ile ve tehlikenin ağırlığı ile konu ve kullanılan vasıta arasında orantı bulunmak koşulu ile işlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez. şeklinde düzenlenmiştir.
Meşru müdafaa halk arasında meşru savunma olarak bilinmektedir. Kanun metninden de anlaşıldığı gibi, kendisine veya başkasına yönelmiş haksız bir saldırıya karşı o anki durum ve imkânlar dâhilinde saldırı ile orantılı bir şekilde saldırıyı engellemek için yapılan eylem olduğu anlaşılmaktadır. Meşru müdafaa Türk Ceza Kanunu’nda saldırıyı önlemek ve büyümesinin önüne geçebilmek için yapılan bir hukuka uygunluk nedeni olarak düzenlenmektedir. Bu durumda en dikkat edilmesi gereken nokta ise, orantılılık ilkesi uyarında güç kullanımıdır. Şayet bir kişi kendisini korumak amacıyla orantılı bir şekilde karşı güç kullanarak meşru müdafaa hükümleri uyarınca ceza almaktan kurtulmaktadır. Ayrıca Türk Ceza Kanunu’nun 27. maddesinde düzenlenen sınırın aşılması halinde;
Türk Ceza Kanunu Madde 27- (1) Ceza sorumluluğunu kaldıran nedenlerde sınırın kast olmaksızın aşılması halinde, fiil taksirle işlendiğinde de cezalandırılıyorsa, taksirli suç için kanunda yazılı cezanın altıda birinden üçte birine kadarı indirilerek hükmolunur.
(2) Meşru savunmada sınırın aşılması mazur görülebilecek bir heyecan, korku veya telaştan ileri gelmiş ise faile ceza verilmez.
şeklinde düzenlenmiştir.
Türk Ceza Kanunu’nun 25.maddesinin 2. fıkrasında düzenlenen zorunluluk halinse ise; kendisinin veya bir başkasının hakkına yönelik ağır ve olması mümkün bir tehlikeye karşı başka bir surette korunmanın mümkün olmadığı tehlikeden kurtulmak ya da bir başkasını kurtarmak için yapılan fiillerden oluşmaktadır. Örnek vermek gerekir ise, silahla ateş eden kişiyi durdurmak için polisin araba ile çarparak yaralanmasına sebep olması halinde polis zorunluluk halinden faydalandığından cezalandırılmaması gerekmektedir. Meşru müdafaanın oluşabilmesi için birtakım şartların varlığı aranmaktadır. Şöyle ki;
Meşru savunma hali için bir saldırı bulunmalıdır.
Meşru müdafaa için haksız bir saldırı bulunmalıdır.
Saldırı meşru müdafaa ile korunabilecek bir hakka yönelmeli.
Meşru müdafaada saldırı ile savunma eşzamanlı olmalı.
Meşru müdafaa için savunma zorunlu olmalıdır.
Meşru savunma saldırana karşı yapılmalıdır.
Meşru müdafaada saldırı ile savunma orantılı olmalıdır.

Avukat Gizem GONCE